فنول فتالئین | |
---|---|
شناساگرها | |
شماره ثبت سیایاس | ۷۷-۰۹-۸ |
پابکم | ۴۷۶۴ |
کماسپایدر | ۴۶۰۰ |
دراگبانک | DB04824 |
KEGG | D05456 |
ChEMBL | CHEMBL63857 |
کد اِیتیسی | A06 |
جیمول-تصاویر سه بعدی | Image 1 |
خصوصیات | |
فرمول مولکولی | C20H14O4 |
جرم مولی | ۳۱۸٫۳۲ g mol−۱ |
چگالی | ۱٫۲۷۷ g cm−۳ at 32 °C |
دمای ذوب | ۲۶۰ °C |
دمای جوش | N/A |
انحلالپذیری در آب | Insoluble |
انحلالپذیری در other solvents | Insoluble in benzene very soluble in ethanol and ether slightly soluble in DMSO |
فنل فتالئین[۱](به انگلیسی Phenolphthalein)یا فنل فتالین پودری ریزدانهٔ و سفیدرنگ و یک ترکیب شیمیایی (با چهار گونه مولکول مختلف) با فرمول C20H14O4 است. بطور معمول بعنوان شناساگر یا معرفی برای اسید و بازها استفاده شده و دارای دامنه کاربرد PH آن از ۳ تا ۷ است.
در محیط اسیدی بیرنگ و در محیط بازی قرمز ارغوانی است و از محلول واکنش آهسته آن در مدارس، برای شناساندن معرفها به دانش آموزان استفاده می شود. فنل فتالین در آب نامحلول است و اغلب در آزمایشها، آنرا با الکل رقیق میکنند. این ماده به خودی خود یک اسید ضعیف بوده و در محلول یون هیدروژن آزاد میکند.
محتویات
موارد استفاده
فنل فتالین در گذشته بعنوان ملین و ضد یبوست نیز استفاده میشد، اما بخاطر خواص کارسینوژن و سرطانزایی بطور کامل از فهرست تجویز حذف گردیده است[۲]. بطور عمده در شناسایی اسیدها و بازها کاربرد دارد. از ترکیبات آن با الکل و استفاده از آب اکسیژنه (پراکسید ئیدروژن) در آزمایشگاههای تشخیص طبی و در بیمارستان برای تشخیص خون مخفی(Occult blood test) در مدفوع استفاده میگردد[۳].
آزمایش
کمی سدیم هیدروکسید را در مقداری آب بیندازید. سپس چند قطره فنل فتالئین را (که با الکل حل کردهاید) در این محلول بریزید، مشاهده خواهید کرد که رنگ محلول ارغوانی میشود. حال اگر کمی اسید استیک(CH3COOH) در آن بریزید، مشاهده میکنید که رنگ آن به حالت اول بازمی گردد. سپس کمی قلیاب یا سود سوزآور(سدیم هیدروکسید)در آن بریزید، خواهید دید که رنگ آن به ارغوانی باز میگردد. این تغییرات به خاطر اسیدی و بازی شدن محیط است. به طوری که وقتی فضا اسیدی میشود، رنگ فنل فتالئین بی رنگ میشود و وقتی محیط، بازی میشود، رنگ محلول ارغوانی میشود.
گونه | H3In+ | H2In | In2− | In(OH)3− |
---|---|---|---|---|
ساختار | ||||
مدل | ||||
pH | <0 | ۰−۸٫۲ | ۸٫۲−۱۲٫۰ | >13.0 |
شرایط | شدیداً اسیدی | اسیدی و خنثی | بازی | شدیداً بازی |
رنگ | نارنجی | بیرنگ | صورتی مایل به ارغوانی | بیرنگ |
تصویر |
منابع
- “متن انگلیسی تعریف شده در دیکشنری آکسفورد . phenolphthalein“. فرهنگ انگلیسی آکسفورد. انتشارات دانشگاه آکسفورد. ۲nd ed. 1989.
- June K. Dunnick and James R. Hailey (November 1, 1996), “اثرات کارسینوم فنل فتالین(متن انگلیسی)”, Cancer Research 56 (21): 4922–۴۹۲۶, PMID ۸۸۹۵۷۴۵
متن pdf: آزمایش خون مخفی (دکتر اخلاقی و اورمزدی)